റുമേനിയൻ കവിയും നാടകകൃത്തും വിവർത്തകനുമായ മറിൻ സൊറെസ്ക്കു Marin Sorescu (1936-1996) ഒരു സാധാരണ കർഷകകുടുംബത്തിൽ ജനിച്ചു. യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ പഠിക്കുമ്പോൾത്തന്നെ ആദ്യത്തെ കവിതാസമാഹാരം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. 1964ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച Singur printre poeţi (കവികൾക്കിടയിൽ ഏകനായി) എന്ന സമാഹാരത്തോടെയാണ്‌ നിരൂപകശ്രദ്ധ നേടുന്നത്. വളരെ പെട്ടെന്നു തന്നെ അദ്ദേഹം റുമേനിയയിലെ ഏറ്റവും ജനപ്രിയനായ കവിയായി മാറി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതാവായനകൾ നടന്നിരുന്നത് ഫുട്ബാൾ സ്റ്റേഡിയങ്ങളിലാണെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. 1968ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച Jona (യോന) അദ്ദേഹത്തിന്റെ മാസ്റ്റർപീസ് നാടകമാണ്‌. തിമിംഗലം വിഴുങ്ങിയ യോനയുടെ അതിനുള്ളിലെ അനുഭവങ്ങളാണ്‌ നാടകത്തിന്റെ പ്രമേയം. ചിത്രകാരനും കൂടിയായ സൊറെസ്ക്കു 1993 മുതൽ 95 വരെ റുമേനിയയുടെ സാംസ്കാരികവകുപ്പുമന്ത്രിയുമായിരുന്നു. ഹെപ്പാറ്റിറ്റിസ് രോഗത്തിനു ചികിത്സയിലായിരുന്ന അദ്ദേഹം 1996ൽ ഹൃദയാഘാതത്തെ തുടർന്ന് അന്തരിച്ചു. സൂക്ഷ്മഹാസ്യത്തിന്റെ മേമ്പൊടി വിതറിയ അനലംകൃതമായ ഒരു ശൈലിയാണ്‌ സൊറെസ്ക്കുവിന്റെ കവിതയുടെ മുഖമുദ്ര.
1. രാവിലെ
സൂര്യ, നിന്റെ പത കൊണ്ടു ഞങ്ങൾ കുളിക്കുന്നു,
ആകാശമെന്ന ഷെല്ഫിൽ
ഞങ്ങൾക്കായെടുത്തുവച്ച
ആദിയ്ക്കുമാദിയിലെ സോപ്പു നീ.
നിന്റെ നേർക്കു ഞങ്ങൾ കൈയെത്തിക്കുന്നു,
വെളിച്ചം കൊണ്ടു ഞങ്ങൾ ഉരച്ചുകഴുകുന്നു,
സന്തോഷാധിക്യം കൊണ്ടെല്ലുകൾ നോവും വരെ.
ഹാ, ഈ ഭൂമിയിലെ പ്രഭാതങ്ങൾ നല്കുന്ന
ആനന്ദം!
ഹോസ്റ്റലിലെ കുളിമുറിയിൽ
സ്കൂൾകുട്ടികൾ കവിളിൽ വെള്ളം കൊണ്ട്
അന്യോന്യം തുപ്പി നനയ്ക്കുംപോലെ.
പക്ഷേ നല്ല തോർത്തുകൾ
എവിടെക്കിട്ടുമെന്നു ഞങ്ങൾക്കിനിയുമറിയില്ല-
അതിനാൽ ഞങ്ങളിപ്പോഴും മുഖം തുടയ്ക്കുന്നത്
മരണം കൊണ്ടു തന്നെ.
(1965)
2. ഒരു പച്ചത്തൂവാല കൊണ്ട്
ഒരു പച്ചത്തൂവാല കൊണ്ടു ഞാൻ
മരങ്ങളുടെ കണ്ണു കെട്ടി;
എന്നെക്കണ്ടുപിടിക്കാൻ
പിന്നെ ഞാനവരോടു പറഞ്ഞു.
പൊട്ടിച്ചിരി കൊണ്ടിലകളുലച്ചും കൊണ്ടതാ,
മരങ്ങളെന്നെ കണ്ടുപിടിച്ചുവല്ലോ.
ഒരു മേഘത്തൂവാല കൊണ്ടു ഞാൻ
കുഞ്ഞിക്കിളികളുടെ കണ്ണു കെട്ടി,
എന്നെക്കണ്ടുപിടിക്കാൻ
കിളികളോടു ഞാൻ പറഞ്ഞു.
ഒരു പാട്ടു കൊണ്ടതാ,
കിളികളെന്നെ കണ്ടുപിടിക്കുകയും ചെയ്തു.
ഒരു പുഞ്ചിരി കൊണ്ടു ഞാൻ
എന്റെ ശോകത്തിന്റെ കണ്ണു കെട്ടി,
അടുത്ത നാളൊരു പ്രണയം കൊണ്ടതെന്നെ കണ്ടുപിടിച്ചുവല്ലോ.
എന്റെ രാത്രികൾ കൊണ്ടു ഞാൻ
സൂര്യന്റെ കണ്ണു കെട്ടി,
ഇനിയെന്നെ കണ്ടുപിടിക്കൂയെന്നു ഞാൻ സൂര്യനോടു പറഞ്ഞു.
താനെവിടെയുണ്ടെന്നെനിക്കറിയാം, സൂര്യൻ പറഞ്ഞു,
അതാ, ആ നേരത്തിനു തൊട്ടപ്പുറം.
ഇനിയൊളിച്ചിരിക്കാൻ നോക്കേണ്ടെന്നേ.
ഇനിയൊളിച്ചിരിക്കാൻ നോക്കേണ്ടെന്നേ,
അവരെല്ലാം എന്നോടു പറഞ്ഞു,
ഞാൻ കണ്ണു കെട്ടാൻ നോക്കിയ ഹൃദയവേദനകളും
അതു തന്നെയെന്നോടു പറഞ്ഞു.
(1965)
3. പലായനം
ഒരു നാൾ
എന്റെ മേശയ്ക്കു മുന്നിൽ നിന്നു ഞാനെഴുന്നേൽക്കും
സാവധാനം ഞാൻ നടന്നകലും
എന്റെ വാക്കുകളിൽ നിന്ന്,
നിന്നിൽ നിന്ന്
സർവതിൽ നിന്നും.
ചക്രവാളത്തിൽ ഞാനൊരു പർവതം കാണും
ഞാനതിനു നേർക്കു നടക്കും
നടന്നുനടന്നതെന്റെ പിന്നിലാവും.
പിന്നെ ഞാനൊരു മേഘത്തിനു പിന്നാലെ പോവും
മേഘവുമെന്റെ പിന്നിലാവും.
പിന്നെ സൂര്യനെന്റെ പിന്നിലാവും
പിന്നെ നക്ഷത്രങ്ങൾ
പിന്നെ പ്രപഞ്ചമാകെയും...
(1965)
4. ചിത്രകാരന്റെ സ്വന്തം ചിത്രം
ചെരുപ്പുകൾ ഞാൻ
വഴിയിലുപേക്ഷിച്ചു.
കാലുറകളാവട്ടെ,
തലപ്പോളമുയരത്തിൽ
മരങ്ങൾക്കു മേലിട്ടു.
കുപ്പായം കൊണ്ടു
കാറ്റിനെ പുതപ്പിച്ചു.
പഴയൊരു തൊപ്പിയുള്ളത്
ആ വഴിക്കാദ്യം വന്ന
മേഘത്തിന്റെ തലയിലും വച്ചു.
പിന്നെ ഞാൻ
മരണത്തിലേക്കൊരു ചുവടു
പിന്നാക്കം വച്ചു,
എങ്ങനെയുണ്ട് ഞാനെന്നു നോക്കാൻ.
അത്രയ്ക്കു താദാത്മ്യമായിരുന്നു
ഞാനും എന്റെ ചിത്രവും തമ്മിൽ.
ആളുകൾ സ്വമേധയാ തന്നെ
-ഒപ്പു വയ്ക്കാൻ ഞാൻ മറന്നുപോയിരുന്നു-
ഒരു കല്ലിന്മേൽ
എന്റെ പേരെഴുതിവയ്ക്കുകയും ചെയ്തു
(1965)
5. ചെസ്സ്‌
ഞാൻ ഒരു വെളുത്ത ദിവസം നീക്കുന്നു
അവൻ ഒരു കറുത്ത ദിവസം നീക്കുന്നു.
ഞാൻ ഒരു സ്വപ്നവും കൊണ്ടു മുന്നോട്ടു കുതിക്കുന്നു,
അവനതിനെ പൊരുതി വീഴ്ത്തുന്നു.
അവനെന്റെ ശ്വാസകോശങ്ങളെ ആക്രമിക്കുന്നു,
ഒരു കൊല്ലം മുഴുവൻ ഞാൻ ആശുപത്രിയിൽ കിടന്നു കണക്കു കൂട്ടി,
ഒന്നാന്തരമൊരു നീക്കത്തിലൂടെ
ഞാനൊരു കറുത്ത ദിവസം നേടുന്നു.
അവനൊരു ദൌർഭാഗ്യം നീക്കുന്നു,
ക്യാൻസർ കൊണ്ടെന്നെ ഭീഷണിപ്പെടുത്തുന്നു
(തല്ക്കാലമതു കോണോടു കോണാണു നീങ്ങുന്നത്)
എന്നാല്‍ ഒരു പുസ്തകമെടുത്തു ഞാന്‍ ചെറുക്കുമ്പോള്‍
അവന്‍ പിന്നോട്ടടിക്കുന്നു.
വേറേ ചില കരുക്കളും ഞാന്‍ നേടിക്കഴിഞ്ഞു,
പക്ഷേ, നോക്കൂ, എന്റെ പാതിജീവിതം മാഞ്ഞുകഴിഞ്ഞു.
-ഇപ്പോൾ ഞാൻ ചെക്കു പറഞ്ഞാൽ
തന്റെ ശുഭപ്രതീക്ഷ വീഴും,
അവൻ പറയുകയാണ്‌.
-ഞാനതു കാര്യമാക്കുന്നില്ല, ഞാൻ തമാശ പറഞ്ഞു,
വികാരങ്ങൾ കൊണ്ടു ഞാൻ തന്നെ തടുക്കും.
എനിക്കു പിന്നിൽ എന്റെ ഭാര്യ, എന്റെ കുട്ടികൾ,
സൂര്യൻ, ചന്ദ്രൻ, മറ്റു കാണികൾ
എന്റെ ഓരോ നീക്കത്തിലും അവർ വിറകൊള്ളുകയാണ്‌.
ഞാൻ ഒരു സിഗററ്റിനു തീ കൊളുത്തി
കളി തുടരുന്നു.
(1965)
6. ചക്രം
ഒരു ചക്രത്തിനുള്ളിലാണ്‌
എന്റെ ജീവിതം,
മരങ്ങൾ എന്നെ ബോദ്ധ്യപ്പെടുത്തിയ
ഒരു വസ്തുത;
എപ്പോൾ ജനാലയിലൂടെ പുറത്തേക്കു നോക്കിയാലും
അവയുടെ ഇലകൾ
ഇപ്പോൾ മുകളിലാണെങ്കിൽ
പിന്നെ താഴെയായിരിക്കും.
കിളികളും എന്നെ ബോദ്ധ്യപ്പെടുത്തിയത്.
അവ പറക്കുന്നത്
തെക്കോട്ടൊരു ചിറകു കൊണ്ട്,
വടക്കോട്ടു മറ്റേച്ചിറകു കൊണ്ടും.
സൂര്യനും എന്നെ ബോദ്ധ്യപ്പെടുത്തിയത്.
ഇന്നതുദിച്ചത്
എന്റെ ഇടതു കണ്ണിലാണെങ്കിൽ
നാളെ വലതുകണ്ണിലായിരിക്കും.
ഞാൻ തന്നെയും എന്നെ ബോദ്ധ്യപ്പെടുത്തിയത്.
ഇന്ന് ഞാൻ ഇവിടെയുണ്ട്,
നാളെ ഞാൻ പൊയ്ക്കഴിഞ്ഞു.
(1965)
7. ഷേക്സ്പിയർ
ഏഴുനാളെടുത്തു ഷേക്സ്പിയർ ലോകം സൃഷ്ടിച്ചു.
ഒന്നാം നാള്‍ അദ്ദേഹം ആകാശവും മലകളും ആത്മാവിന്റെ ഗര്‍ത്തങ്ങളും സൃഷ്ടിച്ചു.
രണ്ടാം നാള്‍ അദ്ദേഹം പുഴകളും കടലുകളും മഹാസമുദ്രങ്ങളും മറ്റു വികാരങ്ങളും സൃഷ്ടിച്ചു,
അവയദ്ദേഹം പിന്നെ വീതിച്ചുകൊടുത്തു
ഹാംലറ്റിന്‌, ജൂലിയസ് സീസർക്ക്, ആന്റണിക്ക്, ക്ളിയോപാട്രയ്ക്ക്, ഒഫീലിയയ്ക്ക്,
ഒഥല്ലോയ്ക്കും മറ്റുള്ളവർക്കും.
അവരവയെ പരിചയിക്കട്ടെ,
അവരും അവരുടെ സന്തതിപരമ്പരകളും,
കാലമുള്ള കാലത്തോളം.
മൂന്നാം നാളദ്ദേഹം മനുഷ്യരെയെല്ലാം വിളിച്ചുകൂട്ടി,
രുചികളോരോന്നവരെ പഠിപ്പിച്ചു,
സ്നേഹത്തിന്റെ, പ്രണയത്തിന്റെ, നൈരാശ്യത്തിന്റെ രുചികൾ,
അസൂയയുടെ, കീർത്തിയുടെ രുചികൾ,
അങ്ങനെയങ്ങനെ രുചികൾ ഒന്നില്ലാതെല്ലാം.
ചില കഥാപാത്രങ്ങൾ വന്നപ്പോൾ വൈകി,
സ്രഷ്ടാവ് അവരുടെ തോളത്തു കരുണയോടെ തട്ടി,
ഇനിയൊന്നും ബാക്കിയില്ലെന്നുള്ള വിവരം പറഞ്ഞു,
വിമർശകരാവാനും തന്റെ സൃഷ്ടികളെ ഖണ്ഡിക്കാനും
അവരെ നിയോഗിച്ചു.
ചിരിയ്ക്കുള്ളതായിരുന്നു നാലുമഞ്ചും നാളുകൾ.
വിദൂഷകന്മാർ തലകുത്തി മറിയട്ടെയെന്നദ്ദേഹം പറഞ്ഞു,
രാജാക്കന്മാർ, ചക്രവർത്തിമാർ
അതുമാതിരി ദുരിതക്കാർക്കൊരുല്ലാസമായിക്കോട്ടെയെന്നദ്ദേഹം കരുതി.
ഭരണപരമായ ചില പ്രശ്ങ്ങൾക്കു പരിഹാരം കണ്ടതാറാം നാളിൽ:
ഒരു കൊടുംകാറ്റിനെ രംഗത്തവതരിപ്പിച്ചതും,
വൈക്കോൽക്കിരീടമണിയേണ്ടുന്ന വിധം ലിയർ രാജാവിനെ പഠിപ്പിച്ചതുമന്ന്.
ലോകസൃഷ്ടി കഴിഞ്ഞു ബാക്കി ചിലതു ശേഷിച്ചിരുന്നു,
അതു വച്ചദ്ദേഹം റിച്ചാർഡ് മൂന്നാമനെ സൃഷ്ടിച്ചു.
ഇനിച്ചെയ്യാനെന്തു ശേഷിക്കുന്നുവെന്നേഴാം നാളദ്ദേഹമൊന്നു നോക്കി.
അപ്പോഴേക്കും ലോകമാകെ നാടകക്കമ്പനിക്കാരുടെ നോട്ടീസു കൊണ്ടു നിറഞ്ഞിരുന്നു.
അത്രയും കഠിനാദ്ധ്വാനം ചെയ്ത സ്ഥിതിയ്ക്കു
താനുമൊരു കളി കാണുന്നതിൽ തെറ്റില്ലെന്നദ്ദേഹം കരുതി.
എന്നാൽ, ക്ഷീണമത്ര കലശലായിരുന്നതിനാൽ,
അതിനു മുമ്പദ്ദേഹം മരണത്തിലൊന്നു മയങ്ങാനും പോയി.
(1965)
8. കടൽക്കക്ക
ഒരു കടൽക്കക്കയ്ക്കുള്ളിൽ ഞാനൊളിച്ചു,
എന്നാലേതിലെന്നതു ഞാൻ മറന്നുപോയി.
ഇന്നു ഞാൻ നിത്യവും കടലിൽ മുങ്ങിത്തപ്പുന്നു,
എന്നെ കണ്ടെത്താൻ
വിരലു കൊണ്ടു കടലരിക്കുന്നു
ഒരു കൂറ്റൻ മത്സ്യം എന്നെ വിഴുങ്ങിയെന്ന്
ചിലനേരം എനിക്കു തോന്നുന്നു.
അതെന്നെ മുഴുവനായി വിഴുങ്ങിയെന്നുറപ്പു വരുത്താൻ
അതിനെ ഞാനെവിടെയും തേടി നടക്കുന്നു.
കടൽത്തട്ടു കണ്ടു ഞാനങ്ങോട്ടടുക്കുന്നു,
എന്നാലെല്ലാം ഒരേ പോലായ
കോടിക്കണക്കിനു കക്കകൾ കാണുമ്പോൾ
എനിക്കറപ്പും തോന്നുന്നു.
അതിൽ ഒന്നാണു ഞാൻ.
ഏതെന്നെനിക്കറിയാമായിരുന്നെങ്കിൽ!
എത്ര തവണയാണ്‌
അതില്ലൊന്നു നേരേ കൈയിലെടുത്തു ഞാൻ പറഞ്ഞത്:
ഇതു ഞാൻ തന്നെ.
വെട്ടിത്തുറക്കുമ്പോഴാണറിയുന്നത്,
അതു പൊള്ളയാണെന്ന്.
(1965)
9. നിതാന്തചലനം
നമ്മുടെ ആദർശങ്ങൾക്കും
അവയുടെ സാഫല്യത്തിനുമിടയിൽ
എന്നുമുണ്ടാവുമൊരു വൻവീഴ്ച,
ഏതു ജലപാതത്തിനുമുയരത്തിൽ.
നമുക്കതു യുക്തിപരമായി
പ്രയോജനപ്പെടുത്താവുന്നതേയുള്ളു:
അവിടെയൊരു ജലവൈദ്യുതപദ്ധതി പണിയുക,
ഒരു സിഗററ്റ് കൊളുത്താനുള്ള ഊർജ്ജമേ
അതിൽ നിന്നുത്പാദിക്കാനാവൂ
എങ്കില്ക്കൂടി
അതുതന്നെ വലിയൊരു കാര്യമായി;
പുക വിട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ
അതിലും വലിയ ആദർശങ്ങൾ
നമുക്കു ഭാവന ചെയ്യാമല്ലോ.
(1968)
10. ഡോൺ ജൂവാൻ
ഏറെക്കാലം കഷ്ടപ്പെട്ടതിൽപ്പിന്നെ
ഒരു പ്രണയത്തിന്റെ മഹത്കൃതി രചിക്കാനായപ്പോൾ
മറ്റൊരു സ്ത്രീയുടെ ഹൃദയത്തിൽ
ഞാനതു വൃത്തിയുള്ള കൈപ്പടയിൽ പകർത്തിവച്ചു.
പുരുഷന്മാരെക്കാളെണ്ണം കൂട്ടി
സ്ത്രീകളെ സൃഷ്ടിച്ച പ്രകൃതി ബുദ്ധിമതി തന്നെ,
നമ്മുടെ യത്നങ്ങള്‍ മിനുക്കിയെടുക്കാൻ
നമുക്കവസരം കിട്ടുകയാണല്ലൊ,
എത്രയെങ്കിലും കരടുപകർപ്പുകളുപയോഗപ്പെടുത്തി.
11. ഡോൺ ജൂവാൻ (ടൺ കണക്കിനു ലിപ്സ്റ്റിക്ക് അയാൾ അകത്താക്കിയതിൽപ്പിന്നെ...)
ടൺ കണക്കിനു ലിപ്സ്റ്റിക്ക് അയാളകത്താക്കിയതിൽപ്പിന്നെ
തങ്ങളുടെ പാവനപ്രതീക്ഷകൾ വഞ്ചിക്കപ്പെട്ടതറിഞ്ഞ സ്ത്രീകൾ
ഡോൺ ജൂവാനോടു പ്രതികാരം ചെയ്യാൻ ഒരു വഴി കണ്ടെത്തി.
ഓരോ പ്രഭാതത്തിലും
കണ്ണാടിയ്ക്കു മുന്നിൽ നിന്നു പുരികമെഴുതുമ്പോൾ
അവർ ചുണ്ടുകളിൽ എലിവിഷം പുരട്ടി,
മുടിയിൽ, വെളുത്ത ചുമലുകളിൽ, കണ്ണുകളിൽ, ചിന്തകളിൽ,
മാറിടങ്ങളിൽ
അവർ എലിവിഷം തേച്ചു,
പിന്നെയവർ അയാളെ കാത്തിരുന്നു.
മട്ടുപ്പാവുകളിൽ അവർ തങ്ങളെ കാട്ടിനിൽക്കുന്നു,
പാർക്കുകളിൽ അവർ അയാളെ തിരയുന്നു,
ഡോൺ ജൂവാൻ പക്ഷേ മുന്നറിവു കിട്ടിയിട്ടെന്നപോലെ
വായനശാലയിലെ പുസ്തകപ്പുഴുവായിരിക്കുന്നു.
അയാൾക്കിഷ്ടം അപൂർവഗ്രന്ഥങ്ങള്‍
പേപ്പർബായ്ക്കുപറ്റങ്ങള്‍;
ചർമ്മത്തിൽപ്പൊതിഞ്ഞതൊന്നും അയാൾക്കു വേണ്ട.
അന്തപ്പുരങ്ങളിലെ പരിമളങ്ങളല്ല,
പഴയ പുസ്തകങ്ങളിലെ പൊടിയാണ്‌
പരിഷ്കൃതമായിട്ടയാൾക്കു തോന്നുന്നത്.,
അങ്ങനെ സ്ത്രീകൾ അയാളെയും കാത്തുകാത്തിരിക്കുന്നു.
അഞ്ചിന്ദ്രിയങ്ങളിലും വിഷം പുരട്ടി അവർ കാത്തിരിക്കുന്നു.
തന്റെ പുതിയ കമ്പത്തിൽ നിന്നു
ഡോൺ ജൂവാനൊന്നു കണ്ണുയർത്തി നോക്കിയിരുന്നുവെങ്കിൽ
വായനശാലയുടെ ജനാലയിലൂടെ ഓരോ നാളുമയാൾക്കു കാണാമായിരുന്നു
സ്നേഹമുള്ള മറ്റൊരു ഭർത്താവിന്റെ സംസ്കാരകർമ്മം:
കടമയുടെ യുദ്ധമുന്നണിയിൽ
തന്റെ ഭാര്യയെ ചുംബിച്ചുനിൽക്കുമ്പോൾ
സ്വപക്ഷത്തു നിന്നബദ്ധത്തിൽ വെടി പൊട്ടി
മരിച്ചുപോയതാണയാൾ.
12. അഭിനേതാക്കൾ
എത്ര തന്മയത്വത്തോടെയാണ്‌ ഇവർ അഭിനയിക്കുന്നതെന്നു നോക്കൂ!
നമ്മുടെ ജീവിതങ്ങൾ നമുക്കായി ജീവിക്കാൻ
നമ്മെക്കാളെത്ര നന്നായിട്ടിവർക്കറിയാം!
ഇത്ര തികവുറ്റ ഒരു ചുംബനം ഞാൻ കണ്ടിട്ടേയില്ല,
വികാരങ്ങൾക്കു തെളിച്ചം വന്നുതുടങ്ങുന്ന മൂന്നാമങ്കത്തിൽ
ഈ അഭിനേതാക്കൾ ചെയ്യുമ്പോലെ.
എണ്ണയും പൊടിയും പുരണ്ട്,
യഥാർത്ഥത്തിലുള്ളതെന്നു തോന്നിക്കുന്ന തൊപ്പികളും വച്ച്,
വിശ്വാസം വന്നുപോകുന്ന വിധത്തിൽ പ്രവൃത്തികളും ചെയ്ത്,
കാല്ചുവട്ടിൽ ചുരുൾ നിവരുന്ന പരവതാനികൾ പോലത്തെ സംഭാഷണങ്ങളുമായി
അവർ പ്രവേശിക്കുകയും നിഷ്ക്രമിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
അരങ്ങിൽ അവരുടെ മരണം എത്ര സ്വാഭാവികം.
അതു വച്ചു നോക്കുമ്പോൾ എത്ര കൃത്രിമമാണെന്നു തോന്നിപ്പോവുന്നു,
ആ ശവക്കുഴികളിൽ കിടക്കുന്നവർ,
യഥാർത്ഥത്തിൽ മരിച്ചവർ,
ഒരു ദുരന്തനാടകത്തിലെ കഥാപാത്രങ്ങളാവാൻ നിത്യമായി വിധിക്കപ്പെട്ടവർ,
അവരുടെ മരണങ്ങൾ.
ഒരേയൊരു ജീവിതത്തിൽ തളഞ്ഞുകിടക്കുന്ന നമുക്കോ,
നമുക്കത്ര പോലും ജീവനില്ല!
ആ ഒരു ജീവിതം പോലും ജീവിക്കാനുള്ള സാമർത്ഥ്യം നമുക്കില്ല.
നമ്മുടെ സംഭാഷണങ്ങൾ അനവസരത്തിലായിപ്പോകുന്നു,
അല്ലെങ്കിൽ വർഷങ്ങളോളം നാം വായ തുറക്കാതിരിക്കുന്നു.
അഭിനയത്തിൽ മിതത്വമില്ല, സൌന്ദര്യബോധമില്ല.
കൈകൾ എങ്ങനെ പിടിക്കണമെന്നുപോലും നമുക്കറിയുന്നുമില്ല.
13. പുകയില
നിത്യതയ്ക്കു ദൈർഘ്യം കൂടുതലാണെന്നു
മരിച്ചവർക്കു തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ
അവർക്കു പുകവലി വിലക്കിയിരിക്കുന്നു
എന്നതാണു കാരണം.
ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന മനുഷ്യരായ നാം
പുകയൂതിവിടുന്നു,
ഒരാൾ മറ്റൊരാളിൽ നിന്നു
തീ ചോദിച്ചു വാങ്ങുന്നു,
നാസകളിലൂടെ നന്ദി വമിപ്പിക്കുന്നു.
നിങ്ങൾ ജനിക്കുമ്പോൾ ഒരു സിഗററ്റ്,
സ്കൂളിൽ പോകുമ്പോൾ മറ്റൊന്ന്,
നിങ്ങളുടെ കല്യാണത്തിനു വേറൊന്ന്;
മഴ പെയ്യുന്ന കാരണത്താൽ ഒരു സിഗററ്റ്,
മഴ പെയ്യുന്നില്ലെന്നതിനാൽ
മറ്റൊന്ന്...
നിങ്ങൾ ശ്രദ്ധിക്കുന്ന പോലുമില്ല,
എത്ര കുറഞ്ഞ നേരം കൊണ്ടാണ്‌
വില കുറഞ്ഞ പുകയിലയിലൂടെ
ഒരായുസ്സിന്റെ കർമ്മം
നിങ്ങൾ ഊതിക്കളഞ്ഞതെന്ന്.
(1968)
14. പരിഭാഷ
ഒരു മൃതഭാഷയിൽ
പരീക്ഷയ്ക്കിരിക്കുകയായിരുന്നു ഞാൻ;
മനുഷ്യനിൽ നിന്ന്
മനുഷ്യക്കുരങ്ങിലേക്ക്
എനിക്കെന്നെ പരിഭാഷപ്പെടുത്തേണ്ടിയിരുന്നു.
ഞാൻ പരിഭ്രമമൊന്നും കാണിച്ചില്ല:
ആദ്യം ഞാൻ പരിഭാഷപ്പെടുത്തിയത്
ഒരു വനഭാഗമായിരുന്നു.
പക്ഷേ എന്നിലേക്കടുക്കുന്തോറും
പരിഭാഷ ദുഷ്കരമായി വരികയായിരുന്നു.
അല്പം പരിശ്രമിച്ചിട്ടെങ്കിലും പക്ഷേ,
കാൽനഖങ്ങൾക്കും കാലിലെ രോമങ്ങൾക്കും
തൃപ്തികരമായ തത്തുല്യങ്ങൾ എനിക്കു കണ്ടെടുക്കാനായി.
കാൽമുട്ടുകളെത്തിയപ്പോഴേക്കും
എനിക്കു വിക്കലു തുടങ്ങി.
ഹൃദയമടുക്കാറായപ്പോൾ എനിക്കു കൈവിറയായി,
വെളിച്ചം കടലാസ്സിൽ തൂവി വീഴുകയും ചെയ്തു.
എന്നാൽക്കൂടി മുടിയും താടിയും കൊണ്ട്
ഞാനതിന്റെ കോട്ടം തീർക്കാൻ നോക്കി;
ആത്മാവിലെത്തിയപ്പോൾ
എന്റെ പരാജയം പൂർണ്ണവുമായി.
(1972)
15. ഒരേയൊരു ജീവിതം കൊണ്ട്
ദിവസമെന്ന പിഞ്ഞാണം
ഇരുകൈകളും കൊണ്ടെടുക്കുക,
പിന്നെ വരിവരിയായി
ഈ കൌണ്ടറിനു മുന്നിലൂടെ കടന്നുപോവുക.
ഏവർക്കും തികയുന്നത്ര
സൂര്യനുണ്ട്, ആകാശമുണ്ട്,
വേണ്ടത്ര ചന്ദ്രനുമുണ്ട്.
മണ്ണിൽ നിന്നു പരിമളമുദ്ഗമിക്കുന്നു
ഭാഗ്യത്തിന്റെ, ആഹ്ളാദത്തിന്റെ, കീർത്തിയുടെ;
നിങ്ങളുടെ നാസകളെ അതിക്കിളിപ്പെടുത്തുന്നു,
നിങ്ങളെ അതു പ്രലോഭിപ്പിക്കുന്നു.
അതിനാൽ ലോഭമെന്നതു വേണ്ട.
നിങ്ങളുടെ ഹിതപ്പടി ജീവിക്കുക,
അത്ര തുച്ഛമാണു വിലകൾ.
ഒരുദാഹരണം പറഞ്ഞാൽ
ഒരേയൊരു ജീവിതം കൊണ്ടു
നിങ്ങൾക്കു നേടാം,
ഏറ്റവും സുന്ദരിയായ സ്ത്രീയെ,
ഒപ്പമൊരു ബിസ്കറ്റും.
16. മഴ പെയ്യാൻ പോവുകയാണ്‌
മഴ പെയ്യാൻ പോവുകയാണ്‌,
ഒരു പൊടിമേഘം പോലും കാണാനില്ലാത്ത
ആകാശത്തേക്കു നോക്കി കോട്ടുവായിട്ടുകൊണ്ട്
ദൈവം തന്നെത്താൻ പറയുന്നു.
ഈ നാല്പതു പകലും നാല്പതു രാത്രിയും
വാതം എനിക്കു സ്വൈര്യം തന്നിട്ടില്ല.
അതെ, ഒരു കനത്ത മഴയുടെ വരവുണ്ട്.
നോഹാ, നോഹയില്ലേ, അവിടെ?
ഈ വേലിക്കലേക്കൊന്നു വരൂ,
എനിക്കു തന്നോടു ചിലതു പറയാനുണ്ട്.
(1973)
17. മണൽഘടികാരം
ഞാനൊഴിയുകയോ
അതോ നിറയുകയോ?
പൂഴിയുടെ അതേ ഒഴുക്കു തന്നെ,
തിരിച്ചും മറിച്ചും പിടിച്ചാലും.
18. സ്വന്തം പേരു പരിചയമാവുന്നതിനെക്കുറിച്ച്
നിങ്ങൾ നടക്കാൻ പഠിച്ചതില്പിന്നെ,
വസ്തുക്കളെ ഇന്നതിന്നതെന്നു പറയാൻ പഠിച്ചതില്പിന്നെ,
കുട്ടി എന്ന നിലയ്ക്കുള്ള നിങ്ങളുടെ ആദ്യത്തെ ഉത്കണ്ഠ
സ്വന്തം പേരു പരിചയമാവുക എന്നതാണ്‌.
എന്താത്?
അവർ നിങ്ങളോടു ചോദിച്ചുകൊണ്ടേയിരിക്കും.
നിങ്ങൾ പതറുന്നു, വിക്കുന്നു,
ഒഴുക്കോടൊരു മറുപടി പറയാൻ തുടങ്ങിക്കഴിഞ്ഞാല്പിന്നെ
നിങ്ങൾക്ക് സ്വന്തം പേര്‌ ഒരു പ്രശ്നമല്ലാതാവുന്നു.
നിങ്ങൾ സ്വന്തം പേരു മറന്നുതുടങ്ങിയാൽ
അതു ഗൌരവത്തിലെടുക്കേണ്ടതു തന്നെ.
എന്നു വച്ചു നിരാശനാവുകയും വേണ്ട,
ഒരിടവേളയ്ക്കു തുടക്കമാവുകയായി.
നിങ്ങളുടെ മരണം കഴിഞ്ഞയുടനെ,
കണ്ണുകളുടെ മൂടൽ മാറുമ്പോൾ,
നിത്യാന്ധകാരത്തിൽ
നിങ്ങൾക്കു കണ്ണു പറ്റിത്തുടങ്ങുമ്പോൾ,
നിങ്ങളുടെ ഒന്നാമത്തെ ഉത്കണ്ഠ
(നിങ്ങൾ പണ്ടേ മറന്നത്,
നിങ്ങളോടൊപ്പം കുഴിയിലിട്ടു മൂടിയത്)
സ്വന്തം പേരു പരിചയമാവുക എന്നതാണ്‌.
നിങ്ങളുടെ പേരു പലതുമാവാം,
-അതെന്തുമാവാം-
സൂര്യകാന്തി, ജമന്തി, ചെറി,
കരിങ്കിളി, കുരുവി, മാടപ്രാവ്,
ഡെയ്സി, തെന്നൽ-
അല്ലെങ്കിലിതെല്ലാമാവാം.
തനിക്കു പിടി കിട്ടി എന്നമട്ടിൽ
നിങ്ങളൊന്നു തലയനക്കിയാൽ
ഒക്കെശ്ശരിയായി:
ഒന്നു ഞണുങ്ങിയതെങ്കിലും
ഗോളാകൃതിയായ ഭൂമി
നക്ഷത്രങ്ങൾക്കിടയിൽ
ഒരു പമ്പരം പോലെ കിടന്നുകറങ്ങിയെന്നും വരാം.
(1991)
19. സെനെക്ക
സൂര്യൻ അസ്തമിക്കുമ്പോൾ, അവർ എന്നോടു പറഞ്ഞു,
ഞാൻ എന്റെ സിരകൾ മുറിക്കണം.
ഇപ്പോൾ ഉച്ചയായിട്ടേയുള്ളു,
ജീവിക്കാൻ കുറച്ചു മണിക്കൂറുകൾ കൂടി ബാക്കിയുണ്ട്.
ലൂക്കല്ലസ്സിനൊരു കത്തെഴുതിയാലോ?
അതിനു മനസ്സു വരുന്നില്ല.
സർക്കസ്സിനു പോയാലോ?
ഇനി കളികളുടെ ആവശ്യമില്ല, അപ്പത്തിന്റെയും.
തത്ത്വശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഭാവി പ്രവചിച്ചാലോ?
ഒരു മണിക്കൂർ കൂടി കടന്നുപോകുന്നു.
നാലു മണിക്കൂർ അങ്ങനെതന്നെ കിടക്കുന്നു.
കുളിമുറിയിൽ വെള്ളം ചൂടായിക്കിടപ്പുണ്ട്.
ഒരു കോട്ടുവായിട്ടുകൊണ്ട്
ജനാലയിലൂടെ ഞാൻ പുറത്തേക്കു നോക്കുന്നു,
ഇനി താഴുകയില്ലാത്ത സൂര്യന്റെ ഗതി പിന്തുടരുന്നു,
അവാച്യമായൊരു വൈരസ്യം ഞാൻ അനുഭവിക്കുന്നു.
(1972)
20. വിളക്കേ
വിളക്കേ,
വെളിച്ചത്തിന്റെ ദാതാവേ,
പകൽ നിന്നെ കെടുത്തിയല്ലോ;
ഇപ്പോഴൊരു മന്ദനെപ്പോലെ,
ഒരു വാത്തിനെപ്പോലെ നീയിരിക്കുന്നു,
പകൽനേരത്തെത്ര തിളക്കമറ്റതാണു നീ.
പൂച്ചകളുടെ മിന്നാമിന്നിക്കണ്ണുകളെക്കാൾ
മങ്ങിയതാണു നീ.
എന്നാലും എനിക്കു നിന്നോടിഷ്ടക്കുറവില്ല.
21. തലയിലെഴുത്ത്
പോയ രാത്രിയിൽ വാങ്ങി
ഞാൻ ഫ്രീസറിൽ വച്ച പിടക്കോഴി
ജീവൻ വയ്ക്കുകയും
ലോകത്തെ ഏറ്റവും വലിയ മുട്ടയിടുകയും
നൊബേൽ സമ്മാനത്തിനർഹമാവുകയുമുണ്ടായി.
ആ അത്ഭുതമുട്ട
പല കൈകൾ മറിയുകയും
അധികം ആഴ്ച്ചകൾ കഴിയും മുമ്പേ
ലോകമാകെച്ചുറ്റുകയും
365 ദിവസം കൊണ്ട്
സൂര്യനെ ഒന്നു വലം വയ്ക്കുകയും ചെയ്തു.
മൂല്യശോഷണം വരാത്ത കറൻസിയിൽ,
എണ്ണിയാലൊടുങ്ങാത്ത പണത്തിനു തുല്യമായ അളവിൽ
വട്ടിക്കണക്കിനാണവൾക്കു ധാന്യമണികൾ കിട്ടിയതെങ്കിലും
അവൾക്കതൊന്നു കൊറിയ്ക്കാൻ പോലുമായില്ല,
എന്തെന്നാൽ,
എത്ര ക്ഷണങ്ങളാണവൾ സ്വീകരിക്കേണ്ടിവന്നത്,
എത്ര പ്രഭാഷണങ്ങൾ ചെയ്യേണ്ടിവന്നു,
എത്ര അഭിമുഖങ്ങൾക്കിരിക്കേണ്ടിവന്നു,
എത്ര ഫോട്ടോകൾക്കു നിന്നുകൊടുക്കേണ്ടിവന്നു.
ഫോട്ടോയിൽ
അവൾക്കരികിൽ
ഞാനുമുണ്ടായിരിക്കണമെന്ന്
പത്രക്കാർ പലപ്പോഴും നിർബ്ബന്ധിക്കാറുണ്ടായിരുന്നു.
അങ്ങനെ,
ഒരായുസ്സു മുഴുവൻ കലയെ ഉപാസിച്ചതിൽ പിന്നെ,
ഞാനും പൊടുന്നനേ പ്രശസ്തനായിരിക്കുന്നു,
ഒരു കോഴിവളർത്തുകാരനായി.
22. സ്വർഗ്ഗത്തിലേക്കുള്ള കോണി
എന്റെ കട്ടിലിനു തൊട്ടുമുകളിലായി
ഒരെട്ടുകാലി നെയ്ത പട്ടുനൂൽ
മച്ചിൽ നിന്നു തൂങ്ങിക്കിടക്കുന്നു.
അതിറങ്ങിയിറങ്ങി വരുന്നത്
ഓരോ നാളും ഞാൻ നോക്കിക്കിടക്കുന്നു.
ഞാൻ ഓർക്കുകയാണ്‌,
‘സ്വർഗ്ഗം എനിക്കൊരേണി വച്ചുതരുന്നു.
മുകളിൽ നിന്നതെന്നിലേക്കെത്തുന്നു.’
ബലം കെട്ടുപോയി ഞാനെങ്കിലും,
പണ്ടത്തേതിന്റെ ഒരു നിഴൽ മാത്രമാണെങ്കിലും,
എന്റെ ഭാരം താങ്ങാൻ
അതിനാവില്ല എന്നെനിക്കു തോന്നുന്നു.
എന്റെ ആത്മാവേ, ശ്രദ്ധിച്ചുപോകണേ,
പതുക്കെ, പതുക്കെ.
23. ഈ ആശുപത്രിയിലേക്കു കയറേണ്ടത് ഞാൻ തന്നെയാവണമെന്നു വന്നതെങ്ങനെ...’
----------------------------------------------------------------------------------------
ഈ ആശുപത്രിയിലേക്കു കയറേണ്ടത് ഞാൻ തന്നെയാവണമെന്നു വന്നതെങ്ങനെ?
ഈ നിമിഷം ഈ വഴി കടന്നുപോകുന്ന ആ മനുഷ്യന്‌
തന്റെ വഴിക്കു പോകാമെന്നു വന്നതെങ്ങനെ?
എന്തുകൊണ്ടാണയാൾ ഗേറ്റും കഴിഞ്ഞലസമായി നടന്നുപോകുന്നത്?
എന്തുകൊണ്ടിത്രയുമാളുകളിൽ ഞാൻ തന്നെ ഇതിനുള്ളിലേക്കു കടക്കണം?
എന്തുകൊണ്ടയാളല്ല, എന്തുകൊണ്ടു മറ്റൊരാളല്ല?
എന്തുകൊണ്ട് ഞാൻ?
ഇനിയും ഉത്തരം കിട്ടാത്ത ചോദ്യങ്ങൾ.
(1996 ഒക്ടോബർ 10)*
24. നീലക്കടലിന്റെ ദൂതൻ
----------------------
‘ഞാനിതാ നിന്റെ കോശങ്ങളിൽ നിന്നു ജലത്തെ തിരിച്ചുവിളിക്കുന്നു,’
കടലൊരു ദൂതൻ വശം
എനിക്കു സന്ദേശമയക്കുന്നു.
‘എനിക്കിന്ധനത്തിന്റെ ആവശ്യമുണ്ട്
(മഞ്ഞുകാലം വരികയല്ലേ?)
കുറേ നേരമായി കാർമ്മേഘങ്ങളെനിക്കു മേൽ
തങ്ങിനിന്നതെന്തിനെന്നെനിക്കിപ്പോൾ മനസ്സിലാകുന്നു.
എന്റെ വലിയൊരംശം അവയ്ക്കുള്ളിലുണ്ട്,
എനിക്കു വിട പറഞ്ഞുകൊണ്ട്.
(1996 നവംബർ 9)*
25. വിലാപഗീതം
--------------
കണ്ണുകളിലെ വെളിച്ചം മങ്ങിക്കഴിഞ്ഞു,
ചുണ്ടിനറ്റത്തെ പുഞ്ചിരി തവിഞ്ഞുകഴിഞ്ഞു.
പകലു പക്ഷേ, ഇനിയുമിരുണ്ടിട്ടില്ല,
ചിരിച്ചാഹ്ളാദിച്ചും കൊണ്ട്
ആളുകൾ തെരുവുകളിലൂടെ കടന്നുപോകുന്നു.
കാര്യങ്ങളീവിധമാവണമെന്നുണ്ടായതെത്ര നന്നായി,
ഒരാളും ശ്രദ്ധിക്കാനില്ലാത്തപ്പോൾ വേണം
ഞാൻ കൂട്ടം വിട്ടു മറയാനെന്നത്.
കാര്യമുള്ള കാര്യമല്ലാതെ
ഈ ലോകത്തു യാതൊന്നും നടക്കുന്നില്ല,
അതും അങ്ങേയറ്റത്തെ ഉദാസീനതയ്ക്കു നടുവിലും.
(1996 നവംബർ 30)*
26. കുറ്റബോധം
------------
എനിക്കു കുറ്റബോധം തോന്നുന്നു
ഞാനെന്തോ തെറ്റു ചെയ്തപോലെ.
എന്നെക്കാത്തിരിക്കുന്ന
ആ മഹത്തായ കുമ്പസാരത്തിൽ
ഞാനിങ്ങനെ പറയും:
ദൈവമേ,
അങ്ങയുടെ സൃഷ്ടികൾക്കിടയിൽ
ഞാൻ ജീവിച്ചു.
അതു തെറ്റായിരുന്നോ?
*
27. യാത്രയ്ക്കിറങ്ങൽ
----------------
ചുമരിനു നേർക്ക്
ഞാൻ തിരിഞ്ഞുകിടക്കുന്നു,
കണ്ണീരൊഴുക്കുന്ന എന്റെ കൂട്ടുകാരോടു
ഞാൻ പറയുന്നു,
ഞാൻ ഇപ്പൊത്തന്നെ വരാമെന്നേ.
*
28. ‘എനിക്കു നമ്മുടെ നായ്ക്കളെ ഓർമ്മ വരുന്നു...’
---------------------------------------------
പ്രായാധിക്യത്തിൽ
മരണനേരമടുക്കുമ്പോൾ
എനിക്കു നമ്മുടെ നായ്ക്കളെയാണ്‌
ഓർമ്മ വരുന്നത്.
ചായ്പ്പിനടിയിൽ,
ചോളക്കൂടിനടിയിൽ
ആരും കാണാതെ അവ കിടക്കും.
നിങ്ങളവയ്ക്ക്
ആഹാരവും വെള്ളവും കൊണ്ടുകൊടുക്കുന്നു.
സാവധാനമവ കൺപോളകൾ തുറക്കും,
അവ നോക്കും,
നിങ്ങളുടെ നേർക്കവ കണ്ണുയർത്തും,
പിന്നെ വീണ്ടും കണ്ണുമടച്ചു കിടക്കും.
നിങ്ങൾക്കു നന്ദി പറയാൻ
അവയൊന്നു വാലാട്ടുകപോലുമില്ല.
ഭയാനകമാണ്‌
ആലയിലേക്കുള്ള മടക്കം,
മനുഷ്യനായാലും മൃഗമായാലും.
(1996 ഡിസംബർ 7)
(സൊറെസ്ക്കു ആശുപത്രിയിൽ കിടക്കുമ്പോൾ എഴുതിയത്; അദ്ദേഹം 1996 ഡിസംബർ 6നു മരിച്ചു.)
In the Morning
We wash with your lather, o sun,
Our essential soap,
Set within reach
On the sky's shelf.
We keep stretching our arms to you,
And we scrub ourselves so vigorously with light
Our bones ache with happiness.
Oh, what glad sport on earth
Every morning!
Like a boarding school washroom,
When children fill their mouths with water
And squirt it at each other.
For the present, though, we don't know where to find
The plush towels-
So we dry our faces
With death.
Translators: Adam J Sorkin, Lidia Vianu
With a Green Scarf
With a green scarf I blindfolded the eyes of the trees and asked them to catch me. At once the trees caught me, their leaves shaking with laughter. I blindfolded the birds with a scarf of clouds and asked them to catch me. The birds caught me with a song. Then with a smile I blindfolded my sorrow and the day after it caught me with a love. I blindfolded the sun with my nights and asked the sun to catch me. I know where you are, the sun said, just behind that time. Don’t bother to hide any longer.
Portrait of the Artist
I left my shoes
to the road.
As for my trousers, I slipped them over
the trees, right up to the leaves.
My jacket I wrapped
round the wind's shoulders.
I put my old hat
on the first cloud
that came my way.
Then I stepped back
into death
to observe myself.
My self-portrait
was a faithful one.
The resemblance was so close
that quite spontaneously people --
I had forgotten to sign it --
inscribed my name
on a stone.
Chess
I move a white day,
He moves a black day.
I put forward a dream,
He captures it in battle.
He attacks my lungs,
I consider it for a year in hospital,
I pull a magnificent combination
And I win a black day from him.
He moves a curse
And threatens me with cancer
(which is currently advancing in the shape of a cross),
However, I counteract with a book
And I force him to pull back.
I win several more pieces from him
But, look! Half of my life
Has been cleared out to the edge.
– I will check you and you will lose your optimism,
He tells me.
– It’s okay, I jest easily,
I will castle my feelings.
Behind me the wife, the kids,
The sun, the moon and other onlookers
Shiver with every move I make.
I light a cigarette
And I keep on playing.
Shakespeare
(translated by Michael Hamburger)
Shakespeare created the world in seven days.
On the first day he made the sky and the mountains
and the ravines of the soul.
On the second day he made the rivers, the seas, the
oceans as well as the other feelings
and gave them to Hamlet, to Julius Caesar, to Cleopatra, Ophelia, Othello and others,
to reign over them with their children and later descendants
for ever and ever.
On the third day he summoned the whole of humanity
to teach them the diverse tastes:
the taste of happiness, that of love, the taste of despair,
of jealousy, fame etc.,
till there were none left to distribute.
But then a few people came who were late.
Sorry for them, the creator patted their heads
and informed them there was nothing left for them save to become
literary critics and debunk his work.
The fourth and fifth days he reserved for laughter,
gave the clowns a free hand,
allowed them to turn somersaults
and so provided amusement for kings and emperors
and other unfortunate persons.
On the sixth day he dealt with administrative problems:
he set up a storm
and taught King Lear
how to wear a crown of straw.
There was some waste matter, too, from creation, and
out of this he made Richard III.
On the seventh day he made sure that nothing was left undone.
Already theatre managers had plastered the whole world with their playbills, and
Shakespeare thought that after so much hard work
he deserved to see a performance;
but meanwhile, because he felt so excessively drowsy,
he lay down to take forty winks of death.
The Sea Shell
Translated by Michael Hamburger
I have hidden inside a sea shell
but forgotten in which.
Now daily I dive,
filtering the sea through my fingers,
to find myself.
Sometimes I think
a giant fish has swallowed me.
Looking for it everywhere I want to make sure
it will get me completely.
The sea-bed attracts me, and
I’m repelled by millions
of sea shells that all look alike.
Help, I am one of them.
If only I knew, which.
How often I’ve gone straight up
to one of them, saying: That’s me.
Only, when I prised it open
it was empty.
Perpetuum Mobile
Translated by Michael Hamburger
Between people’s
ideals
and their realization
there is always
a greater drop
than in the highest
of waterfalls.
This potential gradient
can be exploited
rationally,
if we build a sort of
power station above it.
The energy it supplies,
even if we use it only
to light our cigarettes,
is something
anyway;
for while one is smoking
one can very seriously
think up
ideals even crazier.
How naturally spontaneous -the actors!
With sleeves rolled up,
How much better they know how to live our lives for us!
Never have I seen a more perfect kiss
Than the actors' in the third act,
When the passions start
To make themselves clear.
Stained with oil,
In authentic caps,
True-to-life in their perfectly plausible jobs,
They enter and exit with speeches
That unfurl like carpets under their feet.
Their death on stage is so genuine
That, next to its perfection,
Those in the graveyards,
The truly dead,
Made up for tragedy, once and for all time,
Seem stagy and unstill!
Whereas we, so stiff within our single span,
We don't so much as know how to come alive!
We speak our lines at the wrong time or keep silent for years on end,
Histrionic and unaesthetic,
And we haven't a clue where the hell to keep our hands.
With only one life
Hold with both hands
The tray of every day
And pass in turn
Along this counter.
There is enough sun
For everybody.
There is enough sky,
And there is moon enough.
The earth gives off the smell
Of luck, of happiness, of glory,
Which tickles your nostrils
Temptingly.
So don’t be miserly,
Live after your heart.
The prices are derisory.
For instance, with only one life
You can acquire
The most beautiful woman,
Plus a biscuit.
[Trans. Joana Russell-Gebbett and D.J. Enright]
